Cele i zadania Asystenta Rodziny

Asystent rodziny

1. Cele i zadania asystenta rodziny

Zadaniem asystenta rodziny jest pomoc rodzinie przy wdrażaniu prawidłowych postaw życiowych wszystkich jej członków. Współpraca z asystentem odbywa się za zgodą rodziny i przy aktywnym jej udziale z uwzględnieniem zasobów własnych oraz źródeł wsparcia zewnętrznego. Pierwszy kontakt asystenta z rodziną następuje w obecności pracownika socjalnego. Podczas spotkania asystent próbuje dowiedzieć się jak najwięcej o rodzinie, dzieciach, o występujących w rodzinie problemach oraz ich oczekiwaniach. Asystent wspólnie z rodziną określa sposób wyjścia z trudnej sytuacji życiowej. Ustala mocne strony rodziny oraz rodzaj i kolejność podejmowanych działań. Ostatecznie na zmianę i sukces pracuje sama rodzina. Asystent rodziny prowadzi pracę z rodziną w miejscu jej zamieszkania lub w miejscu wskazanym przez rodzinę.

Głównym celem asystentury jest podniesienie umiejętności opiekuńczo-wychowawczych, prowadzenia gospodarstwa domowego, radzenia z sytuacjami dnia codziennego rodziców lub opiekunów dzieci. Efektem powinno być odzyskanie przez osoby przyjmujące pomoc kontroli nad własnym życiem, które pozwala im być samodzielnym oraz tak wypełniać role rodzica, aby środowisko rodzinne sprzyjało bezpieczeństwu i rozwojowi dzieci. Efekt ten jest możliwy do osiągnięcia, przy współudziale rodziny na każdym etapie metodycznego działania: od ceny wstępnej, przez układanie planu pracy i jego realizację po ocenę końcową, dostosowanie pracy do możliwości i  kontekstu życia rodziny oraz poprzez małe kroki. Asystent rodziny przez pewien czas wspiera rodzinę, aby w przyszłości samodzielnie potrafiła pokonywać trudności życiowe, zwłaszcza dotyczące opieki i wychowania dzieci.

Przydzielenie  rodzinie asystenta rodziny

W przypadku, gdy ośrodek pomocy społecznej poweźmie informację o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w  tej rodzinie wywiad środowiskowy, na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o  pomocy społecznej.

W przypadku, gdy rodzicem wychowującym dziecko jest małoletni opuszczający młodzieżowy ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii, schronisko dla nieletnich lub zakład poprawczy, pracownik socjalny przeprowadza u tego rodzica wywiad środowiskowy, a następnie kierownik ośrodka pomocy społecznej przydziela temu rodzicowi asystenta rodziny.

Po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, pracownik socjalny dokonuje analizy sytuacji rodziny. Jeżeli z analizy, wynika konieczność przydzielenia rodzinie asystenta rodziny, pracownik socjalny występuje do kierownika ośrodka pomocy społecznej z wnioskiem o jego przydzielenie. Po  otrzymaniu wniosku, kierownik ośrodka pomocy społecznej przydziela rodzinie asystenta rodziny.

Zadania asystenta rodziny określa art. 15.1. Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i  systemie pieczy zastępczej:

1. opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym;
2. opracowanie we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w  pieczy zastępczej;
3. udzielenie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;
4. udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych;
5. udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych;
6. udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi;
7. wspieranie aktywności społecznej rodzin;
8. motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
9. udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej;
10. motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych;
11. udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych;
12. podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;
13. prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci;
14. prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodzina;
15. dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku;
16. monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;
17. sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach;
18. współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny;
19. współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą lub innym podmiotami, których pomoc przy wykonywaniu zadań uzna za niezbędną.

Praca z rodziną jest prowadzona w szczególności w formie:

1. konsultacji i poradnictwa specjalistycznego;
2. terapii i mediacji;
3. usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług opiekuńczych  i specjalistycznych;
4. pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego;
5. organizowania dla rodzin spotkań, mających na celu wymianę ich doświadczeń oraz zapobieganie izolacji, zwanych dalej „grupami wsparcia” lub „grupami samopomocowymi”.

W pracy z rodziną bardzo ważne jest wsparcie środowiska lokalnego. Asystent może pomagać rodzinie poprzez zorganizowanie i integrowanie działań:

1. instytucji i podmiotów działających na rzecz dziecka i rodziny;
2. placówek wsparcia dziennego;
3. rodzin wspierających.

2. Rodziny wspierające

W celu wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczych rodzina może zostać objętą pomocą rodziny wspierającej.

Rodzina wspierająca, przy współpracy asystenta rodziny, pomaga rodzinie przeżywającej trudności w:

• opiece i wychowaniu dziecka,
• prowadzeniu gospodarstwa domowego,
• kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych.

Jest to rodzina, posiadająca odpowiednie predyspozycje osobowościowe, znajdująca się w  bezpośrednim otoczeniu dziecka i gotowa objąć pomocą w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych inną rodzinę, przeżywającą trudności. Pod opieką asystenta rodziny, współpracuje ona z rodziną potrzebującą pomocy i jej dziećmi.

W zależności od posiadanego doświadczenia i kwalifikacji rodziny możliwe jest powierzenie jej opieki nad dzieckiem na krótki okres (kilka dni lub nawet kilka godzin w ciągu dnia).

Rodzina wspierająca może pomagać w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz w kształtowaniu i  wypełnianiu podstawowych ról społecznych, w tym roli rodziców. Pomoc rodziny wspierającej może dotyczyć różnych aspektów życia takich, jak: organizowanie czasu wolnego dzieciom, wypracowanie nawyku wspólnego spędzania czasu przez członków rodziny, pomoc w nauce, wskazówki dotyczące wychowania dzieci.

Współpraca ta odbywa się za zgodą rodziny i w oparciu o plan pracy. W zależności od zakresu udzielanej pomocy rodzina ta może otrzymywać zwrot poniesionych kosztów. Określenie form współpracy gminy z rodziną wspierającą, zakres pełnionych przez nie obowiązków należy do kompetencji samorządu gminy.

Rodzina wspierająca powinna pochodzić z bezpośredniego otoczenia dziecka, w szczególności środowiska sąsiedzkiego czy też przyjaciół. Nie są to osoby spokrewnione z dzieckiem, chociaż mogą być. Mają to być osoby, które znają rodzinę interesują się jej sytuacją oraz są gotowi jej pomóc. Wsparcie ze strony rodzin wspierających powinno być aktywne i nastawione na bieżącą pomoc rodzinie przezywającej trudności.

Należy jednak pamiętać, że rodzina wspierająca nie może zastępować rodziny przeżywającej trudności w prowadzeniu domu, zakupów czy wychowaniu dziecka, ale ma służyć radą i pomocą.

3. Asystent rodziny -  Ustawa o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”

Z dniem 1 stycznia 2017 r., weszła w życie Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (D. U. z 2016 r. poz. 1860), która wprowadziła znaczne zwiększenie obszaru działań asystenta rodziny. Zgodnie z art. 8.1. powyższej ustawy, asystent rodziny będzie pełnił rolę koordynatora ds. poradnictwa w zakresie:

1. przezwyciężania trudności w pielęgnacji i wychowaniu dziecka;
2. wparcia psychologicznego;
3. pomocy prawnej, w szczególności w zakresie praw rodzicielskich i uprawnień pracowniczych;
4. dostępu do rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz świadczeń opieki zdrowotnej.

Zgodnie z powyższym asystent rodziny pełni rolę przewodnika po systemie wsparcia.

Kobiety i rodziny, które oczekują narodzin niepełnosprawnego dziecka oraz te, które urodzą takie dziecko i będą go wychowywać, mogą liczyć na wsparcie w ramach realizacji ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”.

Zgodnie z przepisami ustawy Ośrodek Pomocy Społecznej w Poświętnem zapewnia takim kobietom, rodzicom dostęp do:

• Wypłaty jednorazowego świadczenia w wysokości 4000 zł,
• Informacji w zakresie rozwiązań wspierających rodziny oraz kobiet w ciąży,
• Poradnictwa prawnego,
• Wsparcia psychologicznego,
• Świadczeń pieniężnych i niepieniężnych z pomocy społecznej.

Wsparcie obejmuje także zapewnienie dostępu rodzinom, w szczególnych sytuacjach, do poradnictwa w zakresie rozwiązań wspierających rodzinę. Poradnictwo będzie dotyczyło realizacji indywidualnych potrzeb rodziny. Będzie ona mogła skorzystać ze wsparcia psychologicznego, pomocy prawnej (w szczególności w zakresie praw rodzicielskich i uprawnień pracowniczych), a także poradnictwa w zakresie przezwyciężania trudności w pielęgnacji i wychowaniu dziecka, dostępu do rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz świadczeń opieki zdrowotnej.

Poradnictwo w ww. zakresie, dla kobiet posiadających dokument potwierdzający ciążę, ich rodzin lub rodziny z dzieckiem posiadającym zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3, koordynowane będzie przez asystenta rodziny. Koordynacja ta ma polegać na opracowaniu katalogu wsparcia możliwego do uzyskania oraz występowaniu przez asystenta rodziny do odpowiednich podmiotów w  celu umożliwienia skorzystania ze wsparcia.

Wsparcie asystenta rodziny będzie polegać na:

• Udzieleniu informacji w zakresie dostępu do instrumentów polityki na rzecz rodziny,
• Reprezentacji kobiety przed instytucjami i urzędami,
• Udzieleniu wsparcia psychologicznego,
• Udzieleniu pomocy w przezwyciężaniu problemów wychowawczych oraz problemów prawnych,
• Wsparciu w realizacji codziennych obowiązków.

Przykładowe formy wsparcia oferowane przez asystenta rodziny:

• Doradztwo w zakresie form i miejsca wsparcia,
• Poradnictwo oferowane kobietom w ciąży i ich rodzinom,
• Poradnictwo w zakresie pielęgnacji i opieki nad niemowlęciem,
• Pomoc w codziennej organizacji życia rodziny, planowanie sposobów spędzania wspólnego wolnego czasu,
• Nauka sprawnego wykonywania obowiązków domowych,
• Doradztwo w zakresie zarządzania budżetem domowym,
• Informowanie, jak działają urzędy, placówki wsparcia rodziny i dziecka,
• Pomoc w sprawach urzędowych, wspieranie rodziny w kontaktach z pracownikiem szkoły, przedszkola, sadu, poradni, przychodni, policji, urzędów i innych instytucji,
• Pomoc w zakresie możliwości podniesienia kwalifikacji zawodowych i poszukiwaniu pracy.

W celu skorzystania ze wsparcia w formie asystenta rodziny, należy złożyć wniosek do Ośrodka Pomocy Społecznej w Poświętnem.