Świadczenia opiekuńcze

Zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny to comiesięczne świadczenie pieniężne, które ma częściowo rekompensować koszty opieki i pomocy osobom niesamodzielnym z powodu niepełnosprawności lub wieku. Wypłacają go gminne ośrodki pomocy społecznej (MOPS/GOPS). Wysokość nie zależy od dochodu ani sytuacji materialnej, a jedynie od spełnienia ustawowych kryteriów. 

Komu przysługuje zasiłek pielęgnacyjny w 2025 roku?

Prawo do świadczenia mają:

• dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności,
• dorośli z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, jeśli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21. roku życia,
• seniorzy powyżej 75 lat – bez konieczności przedstawiania orzeczenia.

Kto nie może otrzymać świadczenia?

Zasiłek nie przysługuje osobom, które:

• pobierają dodatek pielęgnacyjny z ZUS (348,22 zł od marca 2025 r.),
• przebywają w instytucjach zapewniających całodobową opiekę,
• mają ustalone prawo do renty rodzinnej powiększonej o dodatek pielęgnacyjny.

Świadczenie pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne to comiesięczna forma wsparcia finansowego przyznawana osobom, które sprawują bezpośrednią i stałą opiekę nad dzieckiem z niepełnosprawnością do ukończenia 18 roku życia. Jego celem jest rekompensata za utracony dochód wynikający z konieczności rezygnacji (lub ograniczenia) zatrudnienia, aby móc zająć się wymagającym opieki członkiem rodziny.

 

Choć przez wiele lat świadczenie to było dostępne wyłącznie dla opiekunów, którzy nie pracowali zawodowo, nowe przepisy (obowiązujące od 1 stycznia 2024 r.) zniosły ten warunek, czyniąc pomoc bardziej elastyczną i dostosowaną do rzeczywistych potrzeb rodzin. W odróżnieniu od zasiłków zależnych od dochodu, świadczenie pielęgnacyjne nie podlega kryteriom dochodowym. Do jego otrzymania konieczne jest jedynie spełnienie warunków formalnych związanych z orzeczeniem o niepełnosprawności i sprawowaniem opieki.

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne w 2025 roku?

Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach przysługuje osobom, które opiekują się dziećmi z niepełnosprawnością do ukończenia 18. roku życia. Nie uległy zmianie natomiast rodzaje orzeczeń, które uprawniają do otrzymania świadczenia. Nadal obowiązuje wymóg, by dziecko posiadało:

• orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności w przypadku osoby powyżej 16 roku życia, lub
• orzeczenie o niepełnosprawności, zawierające jednocześnie:
• • w punkcie 7: wskazanie, że wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki, lub pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
  • w punkcie 8: wskazanie, że wymaga stałego współudziału opiekuna w leczeniu, rehabilitacji i edukacji. Nowe przepisy rozszerzyły katalog osób mogących ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne. Obecnie przysługuje ono: 
  • matce albo ojcu,
  • innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, a także małżonkom,
  • opiekunowi faktycznemu dziecka,
  • rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka,
  • dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówki terapeutycznej lub interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.

Nowe przepisy – koniec zakazu pracy

Z ustawy o świadczeniach rodzinnych usunięto art. 17 ust. 1 i art. 17b, które nakładały na opiekunów obowiązek rezygnacji z pracy lub z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Obecnie:

• można pracować na dowolny etat, umowę cywilnoprawną lub prowadzić działalność gospodarczą,
• można być rolnikiem, małżonkiem rolnika lub domownikiem w gospodarstwie rolnym,
• wysokość zarobków nie wpływa na prawo do świadczenia.

Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne w 2025 roku?

Od stycznia 2025 r. kwota świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 3287 zł miesięcznie, niezależnie od dochodu rodziny czy opiekuna. Jest to wzrost w stosunku do 2024 r., kiedy świadczenie wynosiło 2940 zł.

Jeśli opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem w wieku do 18. roku życia, spełniającym ustawowe kryteria, świadczenie jest podwyższane o 100% na drugie i każde kolejne dziecko. W praktyce oznacza to, że opiekun dwójki dzieci może otrzymać 6574 zł miesięcznie, a opiekun trójki – 9861 zł.

Nie dotyczy to jednak:

• dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych,
• dyrektorów regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych,
• ani interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych.

Wnioski można składać:

• osobiście – w ośrodku pomocy społecznej, urzędzie miasta/gminy lub centrum świadczeń socjalnych,
• elektronicznie – przez portal Emp@tia lub ePUAP.

Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego?

Wniosek składa się na nowych formularzach, dostępnych w urzędach i online. Do wniosku należy dołączyć:

• orzeczenie o niepełnosprawności (lub o znacznym stopniu),
• dokument potwierdzający wiek dziecka (akt urodzenia),
• ewentualne dokumenty potwierdzające opiekę (np. dla opiekunów faktycznych).